Afscheidswoord, uitvaartbijeenkomst voor Gert Hekma, Uilenburgersjoel, Amsterdam, 26 april 2022, 11.00 uur
Maurice van Lieshout
Ruim dertig jaar was Gert lid van het Genootschap voor Tegennatuurlijke Letteren, ooit door hem omschreven als 'een goedburgerlijk samenzijn', en: 'al die jaren zónder onvertogen woord, zónder ernstige gevallen van dronkenschap, géén vechtpartijen of ongewenste intimiteiten, géén hoogstandjes van debatkunst’. Erg spannend klinkt dat niet. Toch was Gert een van de trouwste deelnemers aan onze maandelijkse zondagmiddagen met lezingen en voordrachten uit eigen werk en het rondje lees- en cultuurervaringen, nieuwtjes, roddels en persoonlijk wel en wee. Het genootschap vormt - in Gerts woorden - een aangenaam 'rustpunt in het leven'. Hij had dat nodig en hij genoot ervan.
Gert was geen gemiddeld lid. Niemand van ons had méér gelezen, méér gezien, méér interessante mensen ontmoet en méér meegemaakt dan hij. Onvermoeibaar sleepte hij naar iedere bijeenkomst stapels boeken die hij rond liet gaan intussen erover vertellend en scherpe oordelen vellend.
Gretig en altijd nieuwsgierig kennis verzamelen en die delen met anderen - dat was voor hem een tweede natuur.
Niemand bracht meer nieuwe leden aan dan Gert. Daar is hij altijd goed in geweest: mensen bij elkaar brengen van wie hij vermoedde dat ze elkaar wat te vertellen hebben. Híj́ was het die de twee vrouwen introduceerde in ons gezelschap en beiden - en met hen alle mannen - zijn hem daar nog steeds dankbaar voor.
Als Gert kwam, wás hij er ook. Uitgelaten, met zijn schelle lach, gehuld in kleurige Adidas-outfit, veel aan het woord, royaal met feitenkennis en met uitgesproken, maar zelden in marmer gebeitelde meningen.
Gul als gast en gul als gastheer voor ons gezelschap dat zich - vaak tijdens het jaarlijks Symposium - in een wijde kring verzamelde rond de tafel aan de Oudezijds Voorburgwal.
Gert vond het belangrijk dat hij in ons genootschap veilig kon 'knoeien', zoals hij dat eens noemde. Ten overstaan van een vriendschappelijk doch kritisch gehoor wilde hij kunnen experimenteren met thema's, gedachten en betogen. Bevlogen - soms met zijn voeten los van de weerbarstige maatschappelijke werkelijkheid -, presenteerde hij zijn pleidooien voor seksueel burgerschap, zijn visie op vrijheid, vriendschap en verlangen, de rechten verdedigend van pedo's en perverten.
We weten allemaal hoeveel moed hij bezat om als tegendraadse dwarsdenker die ideeën niet alleen in besloten kring te uiten, maar daarover - zijn vriendelijkheid bewarend - publiekelijk in debat te gaan. Trouw aan vijftig jaar eerder gewortelde idealen en ervaringen. Verkondigd tegen de keer en in weerwil van de door hem betreurde toenemende verpreutsing.
We gaan al die facetten van zijn veelzijdige en boeiende persoonlijkheid enorm missen. Dat geldt ook voor zijn zachtmoedige kant, zijn verlegen glimlach, zijn attente betrokkenheid, zijn vriendschap. Zijn bewonderenswaardige doorzettingsvermogen. Zoals een van mijn medeleden het formuleerde: Gert zocht letterlijk en figuurlijk de zonzijde van het leven op, ook toen het hem lichamelijk moeilijker werd.
Zonder Gert zal het genootschappelijk leven, zal ons aller leven, een stuk saaier zijn. Nu overheerst het gemis, straks komt daar dankbaarheid bij voor wat hij met ons deelde. Gemis en dankbaarheid transformeren tot herinneringen. Gevoegd bij zijn archief en publicaties worden ze uiteindelijk geschiedenis.
De historie van homoseksualiteit en homo-emancipatie, daar houden we ons in het Genootschap al veertig jaar mee bezig. In die geschiedenis zal Gert - dat lijdt geen enkele twijfel - een unieke en blijvende plaats innemen.
namens het Genootschap voor Tegennatuurlijke Letteren,
Maurice van Lieshout, 26 april 2022